دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
دانشکده علوم انسانی، گروه کتابداری و اطلاع رسانی
پایان‌نامه برای دریافت درجه‌ی کارشناسی ارشد
با تأییدات خداوند متعال پایان‌نامه خانم فریبا مهری تحت عنوان:”بررسی راهکارهای ایجاد طرحهای همکاری (امانت بین کتابخانهای، اشتراک منابع) در کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور”،در تاریخ 16 /6/92 بانمره 90/17و با امتیاز بسیار خوب مورد تأیید قرار گرفت.
هیأت داوران:
1-استاد راهنما:دکترمحسن حمیدی امضا……………. تاریخ…………….
2-استاد مشاور: دکترسید علی اکبر فامیل روحانی امضا……………. تاریخ…………….
3-استاد داور: دکترعاطفه زارعی امضا……………. تاریخ…………….
4- مدیر گروه آموزشی: دکتر سید علی‌اکبر فامیل روحانی امضا……………. تاریخ…………….
5-معاون تحصیلات تکمیلی واحد: دکتر امیررضا گودرزی امضا……………. تاریخ…………….
تقدیم بـه:
پدر و مادر عزیزم که توفیق خود را نتیجه سال‌ها زحمت، فداکاری و دعای خیر ایشان میدانم. باشد که تمامی محبتها و تلاش آنان راسپاس گفته باشم.
تقدیم به استاد عزیز، مهربان و فرهیخته دکتر سید‌علی‌اکبر فامیل‌روحانی و تقدیم به استاد راهنمای عزیز، مهربان و گرانقدرم دکتر محسن حمیدی که در طول تحصیل، اینجانب را همواره یاری نمودند. امید آنکه توانسته باشم مراتب سپاس را بجا آورم.
سپاسگزاری
در اینجا بی‌نهایت خداوند منان را شاکرم به خاطر لطف و مرحمتش که مرا یاری رساند تا رساله‌ام را به پایان برسانم.
از زحمات، دلسوزی‌ها و مهربانی‌های بی شائبه استاد راهنمای عزیزم دکتر محسن حمیدی که در طول نگارش پایان‌نامه از راهنمایی‌های ایشان بهره‌مند شدم تشکر و سپاسگزاری می‌نمایم.
حمایت‌ها و زحمات استاد عزیز و گرانقدرم دکتر سید علی اکبر فامیل روحانی مدیر محترم گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی و استاد مشاور اینجانب بود که توانستم تدوین پایان نامه حاضر را به پایان برسانم، کمال تشکر و امتنان را دارم.
از سرکار خانم دکتر عاطفه زارعی استاد گرامی و عزیزم که قبول زحمت فرمودند داوری از پایان نامه اینجانب را پذیرفتند تشکر می‌نمایم.
از زحمات و تلاش بیدریغ پدر و مادر بزرگوارم، برادر عزیزم آقای شاهین مهری و خواهر عزیزم خانم فاطمه مهری که همواره مشوق اینجانب بودند تشکر و قدردانی می‌نمایم.
هم‌چنین از مسئول محترم در نهاد رهبری دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، حاج آقا امامی‌فر و همکاران گرامی، حاج آقا محسن غلامی، حاج آقا شاکری، آقای ویسی، خانم امیریان، آقای غیاثی و حاج آقا تاخیره کمال تشکر را دارم.
فریبا مهری
چکیده
هدف: آشنایی با راهکارهای ایجاد طرحهای همکاری (امانت بین کتابخانهای، اشتراک منابع) در کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور از نظر، نوع دانشگاه، بودجه، امکانات و تجهیزات و نیروی انسانی میباشد. روش شناسی: از نوع کاربردی و روش توصیفی- پیمایشی میباشد و فایده‌ای که میتواند داشته باشد، باعث توسعه و پیشرفت کتابخانههای نهاد میشود.جامعه مورد مطالعه کتابخانههای نهاد رهبری واقع در استان‌های غرب کشور اعم از کردستان، ایلام، لرستان، کرمانشاه و همدان می‌باشند که در مجموع 27 کتابخانه را شامل شده است. ابزار گردآوری داده‌های این پژوهش، پرسشنام? محقق ساخته با 38 سؤال بسته و 1 سؤال باز و با مقیاس 3 تا 7 گزینه‌ای لیکرت بود که پایایی آن از طریق محاسب? آلفای کرونباخ معادل 88% برآورد گردید. پاسخ پرسش‌های اساسی تحقیق، از طریق تجزیه و تحلیل داده‌ها بوسیله نرم افزار spssویرایش 20 بدست آمده است. یافته‌ها: نشان می‌دهد 4/44% پراکندگی کتابخانهها مربوط به دانشگاههای دولتی میباشد. 9/25% از کتابخانهها، بودج? اختصاصی برای تهیه منابع را خیلی کم و کم، ارزیابی نمودند. در رابطه با امکانات و تجهیزات کتابخانهها جهت پیاده سازی طرح همکاری، 3/70 درصد نظرات در انتخاب گزینه‌های کم و خیلی کم بوده است. 8/77% از نیروی انسانی کتابخانهها را مردان تشکیل می‌دهند و در حال حاضر هر یک از این کتابخانهها، یک نیروی کاری در اختیار گرفته‌اند. نتیجه‌گیری: کتابخانهها در زمینه‌های مطرح شده، دچار چالش‌های جدی هستند. در فصل پنجم راهکارهایی در رابطه با چالش پیش روی کتابخانهها ارائه شده است.
واژه‌های کلیدی: اشتراک منابع- امانت بین کتابخانهای- دانشگاههای غرب کشور- طرحهای همکاری- کتابخانههای نهاد رهبری
فهرست مطالب
عنوانشماره صفحه
چکیده
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1. مقدمه2
1-2. بیان مسئله3
1-3. متغیرها4
1-3-1. متغیرمستقل: راهکارها4
1-3-2. متغیرتابع: طرحهای همکاری (امانت بین کتابخانه ای،اشتراک منابع)4
1-4. اهمیت وضرورت تحقیق4
1-5. اهداف تحقیق5
1-5-1. هدف اصلی5
1-5-2. اهداف فرعی5
1-6. استفاده‌ی کاربردی ازتحقیق6
1-7. فرضیه6
1-8. سؤال اصلی تحقیق6
1-8-1. سؤالهای تحقیق6
1-9. تعاریف مفهومی وعملیاتی7
1-9-1. تعریف مفهومی7
1-9-2. تعریف عملیاتی8
فصل دوم مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه‌ی تحقیق
2-1. مقدمه9
2-2. تعریف همکاری9
2-3. ایجادطرح همکاری بین کتابخانهای10
2-4. روش‌های همکاری10
2-4-2. همکاری کتابخانه‌هادردانشگاه وروکلاو12
2-5. شرایط لازم برای کسب موفقیت دربرنامه‌های همکاری بین کتابخانهها14
2-6. انواع همکاریهای بین کتابخانهای15
ادامه‌ی فهرست مطالب
عنوانشماره صفحه
2-7. اهداف همکاری بین کتابخانهها19
2-8. همکاری بین کتابخانهای؛غنی کردن کتابخانههای کوچک21
2-9. همکاری بین کتابخانه‌هادرمان نه پیشگیری22
2-10. امانت بین کتابخانهای24
2-10-1. ایجادنظام امانت بین کتابخانهای26
2-10-2. رهنمودهای ایفلادرخصوص اصول اجرای امانت بین کتابخانهای وخدمات تحویل مدرک درسطح بین‌الملل27
2-10-3. اصول ورهنمودهای اجرایی28
2-10-3-1. مزایای همکاری بین کتابخانهها28
2-10-3-2. مزایای کتابخانههای مشترک29
2-10-4. پروتکل امانت بین کتابخانهای: پیشرفت وپروژه‌ها29
2-11. تأثیرنظام‌های رایانه‌ای برخدمات امانت بین کتابخانهای31
2-12. امانت بین کتابخانهای درایران32
2-13. امانت بین کتابخانهای درسایرکشورها33
2-13-1. ایالات متحد?آمریکا33
2-13-1-1. کدامانت برای ایالات متحده،توسط کمیته امانت بین کتابخانهای34
2-13-1-2. پروژ?امانت بین کتابخانهها وتحویل مدرک درآمریکای شمالی35
2-13-1-3. مکزیک35
2-13-1-4. انگلستان35
2-13-1-5. استرالیا36
2-13-1-6. هندوستان36
2-13-1-7. دانمارک37
2-14. اشتراک منابع37
2-14-1. نکات اساسی درطرح‌های اشتراک منابع39
2-14-2. جایگاه اشتراک منابع درتوسعه خدمات کتابداری واطلاع رسانی40
2-14-3. استفاده کنندگان چندگانه ازمنابع اطلاعاتی41
ادامه‌ی فهرست مطالب
عنوانشماره صفحه
2-14-4. ضرورت ایجاددستگاه‌های اجرایی مناسب42
2-14-5. اشتراک منابع، فراهم‌آوری مشترک43
2-14- 5-1. تحویل مدرک واشتراک منابع44
2-14-6. محدودیت‌هایی که دراشتراک منابع پیش می‌آید44
2-15. پیشینه‌های تحقیق45
2-15-1. مطالعات انجام شده درخارج ازایران45
2-15-1-2. مطالعات انجام شده درداخل ایران50
2-15-1-3. جمع‌بندی پیشینه‌های تحقیق58
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1. مقدمه61
3-2. روش تحقیق61
3-3. جامعه آماری62
3-4. حجم نمونه62
3-5. روش نمونه‌گیری62
3-6. ابزارگردآوری اطلاعات (روایی،پایایی)63
3-6-1. ابزارگردآوری اطلاعات63
3-6-2. روایی63
3-6-3. پایایی63
3-7. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات64
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
4-1. مقدمه66
4-2. پرسش اساسی شماره 1: ویژگی‌های جمعیت شناختی جامعه موردمطالعه ازچه خصوصیاتی برخورداراست؟67
4-2-1. تعدادکارمندان وجنسیت آنهادرکتابخانه‌های نهادرهبری67
4-2-2. نوع دانشگاه68
4-2-3. سال تاسیس دانشگاه69
ادامه‌ی فهرست مطالب
عنوانشماره صفحه
4-2-4. تعداداعضای کتابخانههای نهادرهبری70
4-2-5. رشته تحصیلی مسئولین کتابخانههای نهادرهبری71
4-2-6. سطح تحصیلاتی مسئولین کتابخانههای نهادرهبری72
4-3. پرسش اساسی شماره 2: وضعیت کنونی منابع وشیوه تهیه آن درکتابخانه‌های نهادرهبری ازچه ویژگی‌هایی برخورداراست؟73
4-3-1. انتخاب منابع کتابخانه به چه صورتی انجام میشود؟73
4-3-2. خریدمنابع برای کتابخانه به چه صورتی انجام میشود؟74
4-3-3. چندعنوان کتاب درکتابخانه موجوداست؟74
در این سایت فقط تکه هایی از این مطلب با شماره بندی انتهای صفحه درج می شود که ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت کلمات به هم بریزد یا شکل ها درج نشود
شما می توانید تکه های دیگری از این مطلب را با جستجو در همین سایت بخوانید
ولی برای دانلود فایل اصلی با فرمت ورد حاوی تمامی قسمت ها با منابع کامل
4-3-4. منابع موجوددرکتابخانه به چه نحوی ثبت می‌گردند؟75
4-3-5. آیامنابع چاپی والکترونیکی کتابخانه درارتباط بانیازهای آموزشی وپژوهشی دانشکده یادانشگاه میباشد؟75
4-3-6.کدام یک ازمواردزیررابرای استفاده کنندگان کتابخانه مشترک هستید؟76
4-3-7. چه تعدادازنشریات ادواری راآبونه هستید؟77
4-3-8. گرایشات موضوعی کتابخانه رابه ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 7 مشخص نمائید؟78
4-4. پرسش اساسی شماره 3: توانایی مالی کتابخانههای نهادرهبری درجهت ایجادطرح‌های همکاری تاچه میزان میباشد؟80
4-4-1. آیاکتابخانه دارای بودجه اختصاصی میباشد؟80
4-4-2. بودجه اختصاص یافته برای تهیه منابع کتابخانه کافی است؟81
4-4-3. تاچه اندازه متمایل به همکاری درجهت مرتفع نمودن واختصاص منابع مالی درایجادطرح‌های همکاری بین کتابخانهای درکتابخانه‌های نهادرهبری می‌باشید؟82
4-4-4. تاچه اندازه طرحهای همکاری بین کتابخانهای رامی‌شناسید؟83
4-5. پرسش اساسی شماره 4 : نیروهای انسانی کتابخانههای نهادرهبری تاچه میزان نسبت به اصول همکاری وپذیرش آن ازآمادگی لازمه بهره‌مند می‌باشند؟84
4-5-1. به نظرشما امانت بین کتابخانهای تاچه اندازه درتأمین نیازهای اطلاعاتی کاربران مؤثراست؟84
ادامه‌ی فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
4-5-2. چنانچه طرح همکاری بین کتابخانههای نهادرهبری ایجادشودبرای حمایت همه جانبه جهت اجرایی شدن آن ازآمادگی لازم برخوردارهستید؟85
4-5-3. اگرسازمان نهادرهبری درجهت کمک به بالابردن کیفیت وتوسعه منابع اطلاعاتی به کنسرسیومهای اشتراک منابع دانشگاهی بپیوندد، به نظرشمادرجهت اهداف طرحهای همکاری بین کنابخانه‌ها، طرح مناسبی خواهدبود؟86
4-5-4. درچارچوب قوانین ومقررات کتابخانه، شرایطی که برای ایجادطرح همکاری بین کتابخانههای نهادرهبری درنظرگرفته میشود رامی‌پذیرید؟87
4-6. پرسش اساسی شماره 5 : وضعیت امکانات وتجهیزات موجوددرکتابخانه‌های نهادرهبری تاچه میزان مناسب است؟89
4-6-1. چه تعداد دستگاه کامپیوتردرکتابخانه موجوداست؟89
4-6-2. آیاازنرم افزارکتابخانه‌ای استفاده می‌کنید؟90
4-6-3. برای دسترسی اعضاءبه کتابخانه ومنابع آن ازچه امکاناتی بهرهبرداری می‌کنید؟90
4-6-4. آیا از وجودمنابع الکترونیکی (E- books) درکتابخانه برخوردارهستید؟91
4-6-5. کتابخانه ازکدام امکانات وتجهیزات جانبی ذیل برخورداراست؟92
4-6-6. برای به اشتراک گذاری منابع دربین کنابخانه‌های نهادرهبری،ازکدام نوع مواردفناوری اطلاعاتی بهره‌مند هستید؟92
4-6-7. تاچه اندازه امکانات وتجهیزات موجود درکتابخانه‌های نهادرهبری را برای پیاده سازی طرحهای همکاری مناسب ارزیابی می‌کنید؟93
4-7. پرسش اساسی شماره 6 : ساختارومقررات سازمانی نهاد رهبری تا چه میزان از ایجادطرح‌های همکاری استقبال وپشتیبانی می‌کند؟94
4-7-1. برای ایجاد هماهنگی درهمکاری‌های بین کتابخانهای کدامیک ازمواردزیرضروری است؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 5 مشخص نمائید.94
4-7-2. جهت برقراری همکاری مؤثربین کتابخانه‌هاکدامیک از شرایط واقدامات زیربایدتأمین گردد؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 4 مشخص نمائید.95
4-7-3. انجمن‌های حرفه‌ای نقش مهم وتعیین کننده‌ای درتوسعه همکاری بین کتابخانهای دارند. بانظریه موافق هستید؟97
ادامه‌ی فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
4-8. پرسش اساسی شماره 7: کدام زمینه‌ها درباب همکاری بین کتابخانهها، از ارزش واولویت بیشتری برخورداراست؟98
4-8-1. کدام یک ازموارد زیردراستفاده مشترک ازمنابع مهم‌تراست؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 5 مشخص نمائید.98
4-8-2. کدام یک ازموارد زیردرمورد فهرست‌نویسی تعاونی ازاهمیت بیشتری برخورداراست؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 4 مشخص نمائید.99
4-8-3. کدام یک ازموارد زیردرموفقیت اشتراک منابع درکتابخانه‌ها ازاهمیت بیشتری برخورداراست؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 4 مشخص نمائید.101
4-8-4. همکاری واشتراک منابع رادرخصوص چه نوع منابعی ضروری‌ترومهم‌ترمی‌دانید؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 6 مشخص نمائید102
4-9. پرسش اساسی شماره 8 : چه راهکارهایی درخصوص ایجاد طرحهای همکاری درکتابخانه‌های نهادرهبری قابل ارائه هستند؟103
4-9-1. کدامیک ازراهکارهای ذکرشده درخصوص ایجاد طرحهای همکاری درکتابخانه‌های نهادرهبری مفید میباشد؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 6 مشخص نمائید.104
4-9-2. باتوجه به ضرورت ایجادطرح‌های همکاری درکتابخانه‌های نهادرهبری،کدام یک ازگزینه‌های زیرراپیشنهاد می‌دهید؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 4 مشخص نمائید.106
4- 10. سؤال بازتحقیق107
4-11. آزمون فرضیه‌های پژوهش108
4- 11-1. آزمون فرضیه اول108
4- 11-2. آزمون فرضیه دوم108
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات
5-1. مقدمه112
5-2. یافته‌های تحقیق 112
5-3. بحث ونتیجه‌گیری119
5-5. پیشنهادهای تحقیق120
5-5-1. پیشنهادهای اجرایی120
ادامه‌ی فهرست مطالب
عنوانشماره صفحه
5-5-2. پیشنهادهایی برای آینده120
5-6. محدودیت‌های پژوهش121
5-6-1. محدودیت‌های در اختیار محقق121
5-6-2. محدودیت‌های خارج از اختیار تحقیق121
منابع و مأخذ
فهرست منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………..124
فهرست منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………..128
پیوست
چکیده انگلیسی
فهرست جداول
عنوانشماره صفحه
جدول 4-1: توزیع فراوانی ودرصدتعدادکارمندان کتابخانههای مورد بررسی وجنسیت آنها67
جدول 4-2 توزیع فراوانی ودرصدنوع دانشگاههای مورد بررسی به لحاظ کتابخانههای نهاد رهبری درغرب کشور68
جدول 4-3: توزیع فراوانی ودرصد سال تاسیس دانشگاههای مورد بررسی به لحاظ کتابخانههای نهاد رهبری درغرب کشور69
جدول 4-4: توزیع فراوانی ودرصدتعداداعضاءکتابخانه‌های نهادرهبری دردانشگاههای غرب کشور70
جدول 4-5: توزیع فراوانی ودرصدرشته تحصیلی مسئولین کتابخانههای نهاد رهبری دردانشگاههای غرب کشور71
جدول 4-6: توزیع فراوانی ودرصدسطح تحصیلاتی مسئولین کتابخانههای نهاد رهبری دردانشگاههای غرب کشور72
جدول 4-7: توزیع فراوانی ودرصدشیوه انتخاب منابع واطلاعات توسط کتابخانه های نهاد رهبری دردانشگاههای غرب کشور.73
جدول 4-8: توزیع فراوانی ودرصدشیوه تهیه وخریدمنابع توسط کتابخانههای نهاد رهبری دردانشگاههای غرب کشور74
جدول 4-9: توزیع فراوانی ودرصد تعداد عناوین کتب موجود در کتابخانههای نهادرهبری دانشگاههای غرب کشور.74
جدول 4-10 : توزیع فراوانی ودرصدشیوه ثبت منابع موجوددرکتابخانه های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور.75
جدول 4-11:توزیع فراوانی ودرصدمیزان ارتباط منابع چاپی والکترونیکی بانیازهای آموزشی وپژوهشی درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور75
جدول 4-12 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه‌ای نتایج بدست آمده ازنظرات درباب ارتباط منابع چاپی والکترونیکی بانیازهای آموزشی وپژوهشی درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور.76
جدول 4-13:توزیع فراوانی ودرصداشتراک مواد درکتابخانه‌های نهادرهبری غرب کشور76
جدول 4-14: توزیع فراوانی ودرصدتعدادآبونمان نشریات ادواری درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور.77
ادامه‌ی فهرست جداول
عنوانشماره صفحه
جدول 4-15: توزیع فراوانی ودرصدگرایشات موضوعی منابع درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور78
جدول 4- 16: خروجی آزمون فریدمن جهت سنجش رتبه های میانگین گرایشات موضوعی منابع درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور79
جدول 4-17: توزیع فراوانی ودرصدبرخوردارای ودارابودن بودجه اختصاصی درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور.80
جدول 4-18: توزیع فراوانی ودرصدکفایت بودجه اختصاصی درکتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاههای غرب کشور.81
جدول 4-19 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه‌ای نتایج بدست آمده ازنظرات، درباب کفایت بودجه اختصاصی درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور.81
جدول 4-20: توزیع فراوانی ودرصدتمایل به همکاری درجهت مرتفع نمودن واختصاص منابع مالی درایجادطرح‌های همکاری بین کتابخانهای درکتابخانه‌های نهاد رهبری .82
جدول 4-21 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه‌ای نتایج بدست آمده ازنظرات،تمایل به همکاری درجهت مرتفع نمودن واختصاص منابع مالی درایجادطرح‌های همکاری بین کتابخانهای درکتابخانه‌های نهاد رهبری82
جدول 4-22: توزیع فراوانی ودرصدمیزان شناخت طرحهای همکاری بین کتابخانهای توسط کارمندان کتابخانههای نهاد رهبری83
جدول 4-23 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه ای نتایج بدست آمده ازنظرات، درباب میزان شناخت طرحهای همکاری بین کتابخانه ای توسط کارمندان کتابخانه های نهاد رهبری ..83
جدول 4-24: توزیع فراوانی ودرصدمیزان تاثیرامانت بین کتابخانهای درتأمین نیازهای اطلاعاتی کاربران ازنظرکارمندان کتابخانههای نهاد رهبری غرب کشور84
جدول 4-25 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه ای نتایج بدست آمده ازمیزان تاثیرامانت بین کتابخانهای درتأمین نیازهای اطلاعاتی کاربران ازنظرکارمندان کتابخانههای نهادرهبری غرب کشور85
جدول 4-26: توزیع فراوانی ودرصدمیزان آمادگی برای اجرایی شدن طرح همکاری بین کتابخانههای نهاد رهبری درغرب کشور85
ادامه‌ی فهرست جداول
عنوانشماره صفحه
جدول 4-27 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه‌ای نتایج بدست آمده ازمیزان آمادگی برای اجرایی شدن طرح همکاری بین کتابخانههای نهاد رهبری درغرب کشور86
جدول 4-28: توزیع فراوانی ودرصدمیزان آمادگی برای پیوستن به کنسرسیوم های اشتراک منابع درکتابخانه‌های نهادرهبری درغرب کشور86
جدول 4-29 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه ای نتایج بدست آمده ازمیزان آمادگی برای پیوستن به کنسرسیومهای اشتراک منابع درکتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور87
جدول 4-30: توزیع فراوانی ودرصدمیزان پذیرش شرایط ایجاد طرحهای همکاری بین کتابخانه ای درچارچوب قوانین ومقررات ازطرف کارمندان کتابخانههای نهاد رهبری غرب کشور87
جدول 4-31 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه ای نتایج بدست آمده ازمیزان پذیرش شرایط ایجاد طرحهای همکاری بین کتابخانه ای درچارچوب قوانین ومقررات ازطرف کارمندان کتابخانههای نهاد رهبری غرب کشور88
جدول 4-32: توزیع فراوانی ودرصداولویت‌ها درطرح‌های همکاری بین کتابخانهای کتابخانههای نهاد رهبری غرب کشور88
جدول 4-33: خروجی آزمون فریدمن جهت سنجش اولویت‌ها درطرح‌های همکاری بین کتابخانهای کتابخانههای نهادرهبری غرب کشور89
جدول 4-34: توزیع فراوانی ودرصدمیزان تعداد دستگاه کامپیوترموجود درکتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور89
جدول 4-35: توزیع فراوانی ودرصدمیزان استفاده ازنرم افزارکتابخانه‌ای درکتابخانه های نهاد رهبری غرب کشور90
جدول 4-36: توزیع فراوانی ودرصدامکانات دسترسی اعضاء به کتابخانه ومنابع آن درکتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور90
جدول 4-37: توزیع فراوانی ودرصدموجودیت منابع الکترونیکی (E- books )درکتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور91
جدول 4-38: آزمون تی – استیودنت تک نمونه‌ای نتایج بدست آمده ازموجودیت منابع الکترونیکی (E- books )درکتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور91
ادامه‌ی فهرست جداول
عنوانشماره صفحه
جدول 4-39: توزیع فراوانی ودرصد برخورداربودن کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور از امکانات وتجهیزات جانبی برای کتابخانه92
جدول 4-40: توزیع فراوانی ودرصد بهره مند بودن کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشورازمواردفناوری اطلاعاتی برای به اشتراک گذاری منابع کتابخانه92
جدول 4-41: توزیع فراوانی ودرصدارزیابی ازامکانات وتجهیزات موجود درکتابخانه‌های نهاد رهبری برای پیاده سازی طرحهای همکاری مناسب93
جدول 4-42: آزمون تی – استیودنت تک نمونه‌ای نتایج بدست آمده ازامکانات وتجهیزات موجود درکتابخانه‌های نهاد رهبری برای پیاده سازی طرحهای همکاری مناسب93
جدول 4-43: توزیع فراوانی ودرصدایجادهماهنگی درهمکاری بین کتابخانهای درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور94
جدول 4- 44:خروجی آزمون فریدمن جهت ایجادهماهنگی درهمکاری بین کتابخانهای درکتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاههای غرب کشور95
جدول 4-45: توزیع فراوانی ودرصدجهت برقراری همکاری مؤثربین کتابخانه‌هادرکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشورکه کدام یک از شرایط واقدامات تأمین شود95
جدول 4- 46:خروجی آزمون فریدمن جهت برقراری همکاری مؤثربین کتابخانه‌هادرکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشورکه یکی ازشرایط واقدامات تأمین شود96
جدول 4-47: توزیع فراوانی ودرصدنقش انجمن‌های حرفه‌ای درتوسعه همکاری بین کتابخانهای، کتابخانههای نهادرهبری دانشگاههای غرب کشور97
جدول 4-48: آزمون تی – استیودنت تک نمونه ای نتایج بدست آمده ازنقش انجمن‌های حرفه‌ای درتوسعه همکاری بین کتابخانهای، کتابخانههای نهادرهبری دانشگاههای غرب کشور97
جدول 4-49: توزیع فراوانی ودرصدمواردمهم دراستفاده مشترک ازمنابع درکتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاههای غرب کشور98
جدول 4- 50: خروجی آزمون فریدمن جهت مواردمهم دراستفاده مشترک ازمنابع درکتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاههای غرب کشور99
جدول 4-51: توزیع فراوانی ودرصدمواردپراهمیت درموردفهرست نویسی تعاونی درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور99
ادامه‌ی فهرست جداول
عنوانشماره صفحه
جدول 4- 52: خروجی آزمون فریدمن جهت درموردفهرست‌نویسی تعاونی درکتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاههای غرب کشور100
جدول 4-53: توزیع فراوانی ودرصداولویت هادرمواردپراهمیت موفقیت اشتراک منابع درکتابخانه های نهادرهبری غرب کشور101
جدول 4-54:خروجی آزمون فریدمن جهت سنجش مواردپراهمیت موفقیت اشتراک منابع درکتابخانه‌های نهادرهبری غرب کشور101
جدول 4-55: توزیع فراوانی ودرصدمنابع مهم درهمکاری واشتراک منابع کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور102
جدول 4- 56:خروجی آزمون فریدمن جهت منابع مهم درهمکاری واشتراک منابع کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور103
جدول 4-57: توزیع فراوانی ودرصدراهکارهای موردنظردرایجادطرح‌های همکاری مابین کتابخانههای نهادرهبری دانشگاههای غرب کشور104
جدول 4- 58 : خروجی آزمون فریدمن جهت راهکارهای موردنظردرایجادطرح‌های همکاری مابین کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور105
جدول 4-59: توزیع فراوانی ودرصداولویت‌هادرخصوص پیشنهاد موارد برای ضرورت ایجاد طرحهای همکاری درکتابخانه‌های نهادرهبری106
جدول 4- 60 : خروجی آزمون فریدمن جهت پیشنهاد موارد برای ضرورت ایجاد طرحهای همکاری درکتابخانه‌های نهاد رهبری106
جدول 4- 61: آزمون همبستگی پیرسون بین میزان تحصیلات وشناخت نسبت به طرحهای همکاری108
جدول 4- 62.آزمون تی- استیودنت جهت مقایسه میانگین عوامل مربوط به آمادگی وشناخت نسبت به طرحهای همکاری109
فهرست نمودارها
عنوانشماره صفحه
نمودار 4-1: توزیع فراوانی ودرصدتعدادکارمندان کتابخانههای مورد بررسی وجنسیت آنها درکتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور68
نمودار 4-2: توزیع فراوانی ودرصد نوع دانشگاههای مورد بررسی به لحاظ کتابخانههای نهاد رهبری درغرب کشور69
نمودار4-3: توزیع فراوانی ودرصدسال تاسیس دانشگاههای موردبررسی به لحاظ کتابخانههای نهاد رهبری در غرب کشور70
نمودار 4-4: توزیع فراوانی ودرصد تعداداعضاءکتابخانه‌های نهاد رهبری دردانشگاههای غرب کشور71
نمودار 4-5: توزیع فراوانی ودرصدرشته تحصیلی مسئولین کتابخانههای نهاد رهبری دردانشگاههای غرب کشور72
نمودار 4-6: توزیع فراوانی ودرصدسطح تحصیلاتی مسئولین کتابخانههای نهادرهبری دردانشگاههای غرب کشور73
نمودار 4-7: توزیع فراوانی ودرصداشتراک مواد درکتابخانه های نهاد رهبری غرب کشور77
نمودار 4-8: توزیع فراوانی ودرصدگرایشات موضوعی منابع درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور80
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1. مقدمه
گسترش دانش بشری، محدودیت امکانات مالی و فیزیکی کتابخانهها و افزایش روزافزون بهای منابع اطلاعاتی، کتابخانهها را در زمینه تهیه‌ی منابع اطلاعاتی مورد نیاز کاربران خود با مشکل مواجه ساخته است؛ به گونهای که امروزه هیچ کتابخانهای نمیتواند نیازهای اطلاعاتی مراجعان خود را به تنهایی برآورده سازد. و خودکفا بودن کتابخانهها، به مفهوم در اختیار داشتن همه‌ی مدارک، نه امکان پذیر و نه مقرون به صرفه است. از این رو سیاست کتابخانهها از مالکیت بر منابع، به دسترسی به منابع اطلاعاتی تغییر کرده است. همکاری بین کتابخانهای اصطلاحی جامع برای طیف گسترده‌ای از فرآیندهایی است که درجریان آن گروهی از کتابخانهها برای بهرهبرداری بیشتر از منابع خود در شکلهای گوناگون مانند فهرست نویسی تعاونی، تبادل اطلاعات کتاب‌شناختی، فهرستگان، اشتراک منابع ، امانت بین کتابخانهای آی. ال.ال1 و مانند آن با یکدیگر به همکاری میپردازند. همکاری بین کتابخانهای ممکن است یک منظوره و یا چند منظوره باشد. در همکاری یک منظوره، کتابخانههای عضو تنها از یک نوع همکاری مانند فهرست نویسی تعاونی و یا امانت بین کتابخانهای بهره میبرند. در حالی که در همکاری چند منظوره، این کتابخانهها در دو یا چند زمینه با یکدیگر همکاری میکنند. سابقه همکاری بین کتابخانهای در جهان ظاهراً به نخستین کنفرانس کتابداران در 1853 باز میگردد که در آن پیشنهادی مبنی بر فهرستگان ملی ان، یو، سی2 مطرح گردید، اما اقدامات اساسی و برنامهریزی شده در این زمینه پس از جنگ جهانی دوم آغاز شد. همکاری بین کتابخانهای از جنبههای مختلف قابل تأمل و بررسی است. مهم‌ترین آنها همکاری در سازماندهی منابع و مجموعه‌سازی است (بهمن آبادی، 1389، 1).
به نظر می‌رسد همکاری در بین کتابخانهها در هر نوع و اندازه‌ای که باشد تفاوت ندارد. اگر کتابخانههای همکار با هم، هم موضوع باشند یعنی اکثر منابع و اطلاعات موجود در کتابخانهها در یک حوزه‌ی خاص باشد بهتر میتوانند در طرحهای همکاری مشارکت داشته باشند و حتی الامکان در به اشتراک گذاری منابع خود نیز راه‌‌هایی در پیش بگیرند. تا ضمن بهره‌مندی از مزایا و امکانات مشارکت در همکاری، به کاربران و استفاده کنندگان خود خدمات بهتر ارائه دهند. در مورد اشتراک منابع، هنگامی که منابع خود را به اشتراک می‌گذارند کاربران هر کتابخانه میتوانند از منابع و اطلاعات دیگر کتابخانهها نیز استفاده نمایند. از طریق مجموعه‌سازی، خدمات تحویل مدرک، امانت بین کتابخانهای و اشتراک منابع در کتابخانههای کوچک، مانند کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاه‌ها به مجموعه اطلاعات، در رابطه با انتظارات و نیاز جامعه کمک میشود. و این پدیده، در بین کتابخانهها سبب میشود به شبکه‌ای نمودن آنها نیز در آینده‌ی نزدیک بتوان اندیشید. که از طریق شبکه، اطلاعات و منابع سریع‌تر و قابل دسترس‌تر در اختیار کاربران قرار گیرد. جامعه‌ی استفاده کننده در این کتابخانهها را دانشجویان، اساتید و پژوهشگران تشکیل می‌دهند که با این اقدام کارایی کتابخانهها در جهت تهیه منابع و اطلاعات مورد نیاز آنان به صورت شایسته انجام میشود.
1-2. بیان مسئله
همکاری میان کتابخانهها عبارت است از: “کار مشترک میان دو یا چند کتابخانه به منظور تهیه و تدارک خدمات بهتر برای مراجعان با استفاده از امکانات و فناوری مناسب” (نشاط، 1382، 7).
همکاری میان کتابخانهها ممکن است مربوط به دو کتابخان? عمومی در دو شهر کوچک مجاور هم به قصد امانت گرفتن متقابل کتاب برای شهروندان هر دو شهر یا ارتباط و همکاری چند کتابخانه‌ی دانشگاهی در همان مجموعه باشد که با توجه به موافقتنامهای مشترک، اقدام به مجموعه‌سازی میکنند تا بدین طریق ورود کتابهای تکراری را کاهش دهند و از بودج? خود به نحو مؤثرتر و کارآمدتری استفاده کنند. این همکاری میتواند به منظور تهیه‌ی کارتهای فهرست‌نویسی برای جامع? کتابداری باشد که در سطح وسیع انجام میگیرد. ایجاد هماهنگی در مجموعه‌سازی و همکاریهای بین کتابخانهای در تهیه انواع مختلف منابع یکی دیگر از اقداماتی است که به منظور مقابله با مشکلات رشد سریع اطلاعات و عدم تسهیلات مالی، نیروی انسانی و فضا پیش بینی شده است. البته به رغم مشکلات مذکور نباید خدمات جامع و کامل اطلاع‌رسانی به مراجعان و پژوهشگران در کتابخانهها دچار وقفه و اخلال شود (همان، 10).
امانت بین کتابخانهای نوع دیگری از همکاری بین کتابخانهای است که در حیطه‌ی اشتراک منابع مطرح میشود. در نظام امانت بین کتابخانهای مراجعان هر کتابخانه میتوانند به شکل غیر مستقیم به منابع اطلاعاتی سایر کتابخانهها دسترسی پیدا کنند. هنگامی که کتاب یا مدرک توسط یکی از اعضای کتابخانه به امانت رفته یا به دلایل دیگری دسترسی به آن امکان پذیر نباشد و یا اصولاً کتابخانه فاقد آن مدرک باشد، میتواند آن را به صورت امانت از کتابخان? دیگری درخواست کند. این درخواست به صورت کتبی و یا از طریق تلفن، پست تصویری، پست الکترونیکی، و جزء آن طبق شرایط و ضوابط خاصی صورت میگیرد. طرحهای امانت بین کتابخانهای معمولاً موفقیت آمیزترین رویکردهای همکاری بین کتابخانهای هستند. نظام امانت بین کتابخانهای به شیوه‌ی جدید، با پیشرفت حرفه‌ی کتابداری در آمریکا و در اواخر قرن نوزدهم شکل عملی به خود گرفت (دایره المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی،1385،1888، ج 1).
با مشاهداتی که در منابع گوناگون صورت گرفته، با توجه به روند رو به رشد تولیدات علمی که تولید کننده اصلی اطلاعات کشورهای پیشرفته هستند، برای افزایش میزان همکاری بین کتابخانهای، روش داد وستد، میتواند راهگشا باشد. اما برای ایجاد طرح همکاری بین کتابخانهای نیاز به یک بستر مناسب است. هرچند که تاکنون پژوهش‌های زیادی در این خصوص صورت گرفته، اما با جدیدیت پیگیری نشده است و در حال حاضر به طور محدودی همکاری بین کتابخانهای وجود دارد. ایجاد نظام همکاری در بین کتابخانهها میتواند راه مناسبی باشد برای اینکه بتوانیم همانند کشورهای پیشرفته دست به تولید اطلاعات بزنیم. با اینکه روزانه شاهد بسیاری از نوآوری‌ها در عرصه‌های گوناگون علمی در کشورمان هستیم، ضرورت دارد که در کتابخانهها تبادل اطلاعات به صورت گسترده انجام شود. اگر بتوانیم نظام همکاری را راه‌اندازی نماییم البته این بار به شکل کاربردی به این مسئله پرداخته شود، میشود زمینه‌های مطالعاتی بیشتری را بوجود آورد. ما نیز با انجام تحقیق حاضر درصدد هستیم در بین کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور نظام همکاری ایجاد شود.
1-3. متغیرها
1-3-1. متغیر مستقل: راهکارها
1-3-2. متغیر تابع: طرحهای همکاری (امانت بین کتابخانهای، اشتراک منابع)
1-4. اهمیت و ضرورت تحقیق
کتابخانههای دانشگاهی یکی از مراکز مهم اطلاع‌رسانی در جامعه پژوهشی و علمی می‌باشند. از لحاظ منابع و اطلاعات باید به گونهای باشند که پژوهشگران و محققان جامعه کتابخانه دانشگاهی بتوانند به منابع و اطلاعات مورد نظر خود دستیابی سریع داشته باشند. اهمیت و ضرورت تحقیق حاضر، مشخص نمودن وضعیت کتابخانههای نهاد رهبری مستقر در دانشگاههای غرب کشور و رسیدن به راهکارهای ایجاد طرحهای همکاری بین کتابخانهای میباشد. منظور از طرح همکاری، امانت بین کتابخانهای و اشتراک منابع است و هم‌چنین شناسایی منابع و امکانات موجود در کتابخانه‌هاست که با بررسی آنها بتوانیم طرح همکاری را ایجاد نماییم. از آنجایی که این کتابخانهها در محیط دانشگاه قرار دارند و مراجعه کنندگان آنان را دانشجویان و پژوهشگران تشکیل می‌دهند، لذا باید از جایگاه و اهمیت ویژهای برخوردار باشند. در حالیکه هر کدام از این کتابخانهها دارای منابع اندکی هستند به گونهای که در اکثر موارد پاسخگوی نیاز مراجعان نمیباشند. با همکاری و مشارکت، کتابخانهها منابع اطلاعاتی را به صورت امانت در اختیار کاربران و مراجعان خود قرار می‌دهند. و این در حالی است که در هزینههای خرید منابع نیز صرفه جویی بوجود می‌آید. صرفه جویی به معنی اینکه چون توان خرید منابع را ندارند، از امکانات موجود طرح همکاری میتوانند استفاده نمایند.کتابخانههای نهاد رهبری از جمله کتابخانههای هم موضوع می‌باشند که به راحتی میتوانند منابع و اطلاعات خود را به اشتراک گذاشته و از خدمات آن بهره‌مند شوند که در نهایت رضایت مراجعان و استفاده کنندگان از کتابخانه را برآورده سازند.
1-5. اهدافتحقیق
1-5-1. هدف اصلی
هدف اصلی در این تحقیق، ارائه برخی راهکارهای ایجاد طرحهای همکاری (امانت بین کتابخانهای، اشتراک منابع) در کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور میباشد.
1-5-2. اهداف فرعی
1. شناسایی خصوصیات و ویژگی‌های جمعیت شناختی جامعه مورد مطالعه؛
2.شناسایی وضعیت کنونی منابع، ویژگی‌ها و شیوه‌ی تهیه‌ی آن در کتابخانههای نهاد رهبری؛
3. شناسایی توانایی مالی کتابخانههای نهاد رهبری در جهت ایجاد طرحهای همکاری؛
4.تعیین کتابخانههای نهاد رهبری از نظر نیروی انسانی نسبت به میزان آمادگی پذیرش اصول همکاری؛
5. تعیین وضعیت امکانات و تجهیزات موجود در کتابخانههای نهاد رهبری؛
6.شناسایی ساختار و مقررات سازمانی نهاد رهبری که تا چه میزان از ایجاد طرحهای همکاری در بین کتابخانهها استقبال و پشتیبانی می‌کند؛
7.تعیین ارزش‌ها و اولویت‌ها در باب همکاری بین کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور؛
8. تعیین راهکارهایی در خصوص ایجاد طرحهای همکاری در کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور.
1-6. استفاده‌ی کاربردی ازتحقیق
کاربرد تحقیق حاضر، جهت بهره‌مندی کتابخانهها از طرح همکاری در کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاه‌ها، و جامعه استفاده کننده آنان میباشد.
1-7. فرضیه
بین میزان تحصیلات و شناخت نسبت به طرحهای همکاری همبستگی معنیداری وجوددارد.
بیش از (50 %) کتابخانههای نهاد رهبری شناخت و آمادگی لازمه را برای اجرای طرحهای همکاری دارا می‌باشند.
1-8. سؤال اصلی تحقیق
چه راهکارهایی برای ایجاد طرحهای همکاری (امانت بین کتابخانهای، اشتراک منابع،) در کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور وجود دارد؟
1-8-1. سؤالهای تحقیق
1. جامعه مورد مطالعه از چه ویژگی‌های جمعیت شناختی برخوردار هستند؟
2. وضعیت کنونی منابع و شیوه‌ی تهیه آن در کتابخانههای نهاد رهبری از چه ویژگی‌هایی برخوردار است؟
3. توانایی مالی کتابخانههای نهاد رهبری در جهت ایجاد طرحهای همکاری تا چه میزان است؟
4. نیروهای انسانی کتابخانههای نهاد رهبری تا چه میزان نسبت به اصول همکاری و پذیرش آن از آمادگی لازمه بهره‌مند می‌باشند؟
5. وضعیت امکانات و تجهیزات موجود در کتابخانههای نهاد رهبری تا چه میزان مناسب است؟
6. ساختار و مقررات سازمانی نهاد رهبری، تا چه میزان از ایجاد طرحهای همکاری در بین کتابخانهها استقبال و پشتیبانی می‌کند؟
7. کدام زمینه‌ها در باب همکاری بین کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور، از ارزش و اولویت بیشتری برخوردار است؟
8. چه راهکارهایی در خصوص ایجاد طرحهای همکاری در کتابخانههای نهاد رهبری دانشگاههای غرب کشور قابل ارائه هستند؟
1-9. تعاریف مفهومی و عملیاتی
1-9-1. تعریف مفهومی
1- اشتراک منابع: اشتراک منابع ممکن است چیزی بیش از یک واژه جدید برای مفهوم شناخته شده همکاری بین کتابخانهای نباشد، در واقع بسیاری از فعالیتهای مشابه را با یک تفاوت عمده در نیل به هدف، دربرمی‌گیرد. از آنجا که هیچ کتابخانهای قادر نیست انتشارات فزآیند? جهان را یکجا گردآوری کند و در اختیار مراجعان خود بگذارد، مسأل? استفاد? مشترک از منابع کتابخانهها مطرح میشود. این مسأله ابتدا در کنفرانسی که در روزهای یازدهم تا دوازدهم آوریل 1973 در پترزبورگ آمریکا با شرکت 175 کتابدار تشکیل شد به طور رسمی مطرح گردید (سلطانی و راستین، 1379، 26-17).
برای روشن شدن تعریف اشتراک منابع بهتر است ابتدا مفهوم واژه ” منابع” ارائه شود.از میان تعریف‌های ارائه شده برای منابع تعریف “فترمن”3 تعریف جامع‌تر است. “عبارت منابع کتابخانهای برای نامیدن هر یک و در عین حال تمام مواد، وظایف و خدماتی که یک کتابخانه مدرن را تشکیل می‌دهند، استفاده خواهد شد.” که منظور از مواد، تمام مواد چاپی و موادی مانند یک میکروفیلم و میکروفرم و پایگاه‌های اطلاعاتی ماشین خوان هستند (کاشانی، 1382، 1).
2- امانت بین کتابخانهای: ترتیب همکاری میان کتابخانهها که طی آن یک کتابخانه میتواند مواد کتابخانه‌ی دیگر را به امانت بگیرد یا به عبارت دیگر، واسپردن مواد و منابع یک کتابخانه به کتابخان? دیگر (درویشی، 1388، 48).
3- دانشگاههای غرب کشور: کتابخانههای دانشگاهی مراکز استان‌های غرب کشور (ایلام، کردستان، کرمانشاه، لرستان و همدان) واقع شدهاند. (بیرانوند و رنجبر، 1389، 4).
4- طرح همکاری: طرح غدیر یا عضویت فراگیر کتابخانهها راهکاری برای دسترسی مستقیم کاربران به منابع کتابخانههای دانشگاهی میباشد. که طرح تعمیم خدمات کتابخانهای به افراد غیر عضو با هدف ایجاد امکان دسترسی مستقیم به منابع کتابخانههای دانشگاهی و تخصصی از طریق یک نظام رسمی، هماهنگ، برنامهریزی شده و جامع میباشد (خسروی و عبدالمجید، 1386، 144).
1-9-2. تعریف عملیاتی
1- اشتراک منابع: بر اساس گفت? امین پور در مورد اشتراک منابع که یکی از راهکارهای مقابله با محدودیت‌های مالی و فیزیکی امانت بین کتابخانهای و یا تلفیقی از هر دو میباشد (امین پور، 1385، 23). 2- امانت بین کتابخانهای: عبارتند از ارسال یک رکورد یا منبع از یک نهاد دارنده منابع به نهاد درخواست کننده با هدف اینکه منابع را در دسترس مراجعان و کاربرانی که از مکانها یا جاهایی که دور از مرکز دارنده منابع هستند قرار دهند.
3- دانشگاههای غرب کشور: دانشگاههایی که در قسمت غرب کشور و در شهرهای غربی قرار دارند.
4- طرح همکاری: طرح همکاری که برای کتابخانهها در نظر گرفته شده است، ایجاد همکاری و هماهنگی در بین کتابخانههایی راکه از نظر موضوع در یک سطح هستند راشامل میشود. و این نوع طرح به گونههای مختلفی ایجاد شده و توسعه یافته است.
5-کتابخانههای نهاد رهبری: کتابخانههایی هستند که زیر نظر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تأسیس شدهاند.
فصـل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق
2-1. مقدمه
همکاری بین کتابخانهها که در نتیجه، دسترسی به منابع است. از این طریق می‌توان منابع را دسترس پذیر نمود. در این مورد مالکیت منابع و اطلاعات از دسترس کتابخانهها تا حدی خارج میشود و در اختیار کتابخانههای همکار که در طرح همکاری با یکدیگر مشارکت دارند قرار میگیرد. موضوع اشتراک منابع در چند دهه اخیر مورد توجه بوده و برای بسیاری از کتابخانهها به عنوان سرمایه‌گذاری در تهیه منابع به شمار می‌رود و این تلاشی دوباره برای آنان محسوب میشود، تا با همکاری یکدیگر مجموعه کتابخانهها را توسعه دهند.